Op steeds meer flesjes en blikjes bier wordt tegenwoordig iets vermeld over de kleur en bitterheid van de inhoud. Elke biertje heeft zijn/haar eigen specifieke kleur. En die kleur wordt, evenals de bitterheid, uitgedrukt in een cijfer. Hoe hoger het cijfer, hoe donkerder en hoe bitterder het bier. De kleur wordt aangeduid met de EBC-waarde en de bitterheid met IBU-waarde. Er wordt een speciale kleurenkaart gehanteerd die start bij een EBC-waarde van 1 (wit) en die wel kan oplopen tot 200 (zwart). EBC is de afkorting van European Brewery Convention. Ik lees ergens dat op 9 van de 10 biertjes zo’n EBC en IBU-waarde staan vermeld maar dat is overdreven. Ik heb net (het is echt waar) 7 verschillende flesjes gepakt en op geen van deze flesjes was iets te vinden over IBU/EBC. Ik ga er in het vervolg explicieter op letten.
Kort overzicht:
EBC waarde Kleur
6 – 9 lichtblond/witgeel
9 – 12 blond/geel
12 – 20 goud/geelkoper
20 – 30 amber/roodachtig
30 – 45 roodkoper
45 – 75 donker koper/bruin
75– 120 diep bruin/donkerbruin
>120 zwart
De bitterheid van bier wordt dus aangeduid met de IBU-waarde. Deze wordt bepaald of berekend op basis van de hopsoorten. IBU(EBU) staat voor International (European) Bitterness Unit. En hier is dus ook van toepassing: hoe hoger het cijfer, hoe bitterder het bier in kwestie is. Beide komen zij ongeveer overeen met het aantal milligrammen iso-alfazuur per liter bier.
En die alfazuren spelen een belangrijke rol in het brouwproces van bier. Ze zorgen voor verbindingen in de harsklieren van de vrouwelijke hopbloemen. En juist daar is de concentratie van bitterheid groot en dat zorgt dus voor die smaak, waar je van houdt of waarvoor je wegrent. Iso-alfazuren ontstaan tijdens het brouwproces, nadat hop is toegevoegd aan de kokende wort. Hoe langer die hop wordt meegekookt, hoe meer iso-alfazuren.
De bitterheidswaarde begint tussen de 0 en 20 punten. Dat is niet bitter of niet opvallend bitter. Van 20 tot 30 is de bitterheid waarneembaar. Tussen 30 tot 40 kun je spreken van significante bitterheid. En boven de 40 is het erg bitter. Bockbier kan een bitterheid (IBU) hebben tussen 20 en 30. Gewoon pils, Amstel, Hertog Jan of Heineken heeft een waarde van ca. 20 tot 23. Zware stouts kunnen wel rond de 42 zitten en IPA’s wel hoger dan 60. Maar die bitterheid kan vaak worden gemaskeerd door het zoeten van bier of het toevoegen van fruit, kruiden of andere complexe smaakmakers.